I. منشاء پرداخت‌های جریانی

ویلیام فیلیپس ("بیل" فیلیپس)، اقتصاددان نیوزیلندی، در سال 1949 هنگام تحصیل در مدرسه اقتصاد لندن (LSE)، MONIAC (کامپیوتر آنالوگ درآمد ملی پولی) را اختراع کرد که از مجموعه‌ای از مخازن و لوله‌های پلاستیکی شفاف برای شبیه‌سازی فرآیند اقتصاد ملی بریتانیا تشکیل شده بود. فیلیپس جریان‌های مداوم پول را از طریق جریان آب نشان داد که منعکس‌کننده حالت طبیعی پول است - در طول زمان جریان می‌یابد.

(منبع: https://www.researchgate.net/ )

در اقتصاد ملی، زمان به عنوان پلی بین دستمزدها، مخارج مصرف‌کننده، سرمایه‌گذاری و مخارج دولتی عمل می‌کند. دنیایی را تصور کنید با "پول جریانی" - پرداخت‌ها دیگر گسسته نیستند بلکه پیوسته هستند و امکان تکمیل انتقال پول در عرض چند ثانیه را فراهم می‌کنند. زمان تعیین‌کننده ارزش خالص افراد است. در تئوری، کار باید در زمان واقعی پرداخت شود، اما عواملی مانند هزینه‌های مدیریتی مانع از دستیابی به پرداخت‌های بلادرنگ می‌شوند.

خوشبختانه، ظهور فناوری بلاکچین محدودیت‌های مکانی (پرداخت بدون مرز) و زمانی پرداخت را از بین برد. با بلاکچین، پرداخت‌ها می‌توانند هر ثانیه انجام شوند و منجر به جریان مداوم شوند. این مدل پرداخت "پرداخت‌های جریانی" یا پرداخت‌های بلادرنگ نامیده می‌شود. مفهوم پرداخت جریانی اولین بار در سال 2017 توسط آندریاس آنتونوپولوس، نویسنده تسلط بر بیت‌کوین مطرح شد. در سال 2019، پل رازوان برگ فناوری پرداخت جریانی را از طریق قراردادهای هوشمند اتریوم پیاده‌سازی کرد و پروژه‌ای به نام Sablier را تأسیس کرد.

II. تحقق پرداخت‌های جریانی

پرداخت‌های جریانی از طریق قراردادهای هوشمند و برنامه‌نویسی کریپتو محقق می‌شوند. این رابطه جهت‌دار بین دو آدرس حساب (فرستنده و گیرنده) را تعریف می‌کند: پس از ایجاد یک جریان توسط فرستنده، پول به طور مداوم طبق قانون خاص یا در یک دوره زمانی معین به سمت گیرنده جریان می‌یابد.

قوانین قراردادهای هوشمند در سناریوهای مختلف متفاوت است و می‌تواند در دسته‌های زیر قرار گیرد:

1. جریان‌های با مقدار ثابت

این قانون برای سناریوهایی (مانند سرمایه‌گذاری) که مبلغ پرداخت و زمان شروع و پایان مشخص است، اعمال می‌شود. در فاصله زمان شروع تا پایان، پول با نرخ جریان مشخصی در هر ثانیه به سمت گیرنده جریان می‌یابد.

نرخ جریان = مبلغ پرداخت / (زمان پایان - زمان شروع)

موجودی جریان یافته = نرخ جریان * (زمان فعلی - زمان شروع)

2. جریان‌های با نرخ جریان ثابت

این قانون برای سناریوهایی (مانند پرداخت حقوق) که زمان توقف ثابتی ندارند، اعمال می‌شود. پس از زمان شروع، پول با نرخ جریان مشخصی در هر ثانیه به سمت گیرنده جریان می‌یابد تا به حداکثر مبلغ پرداخت برسد. علاوه بر این، این قانون نیازی به زمان پایان ندارد - مدت جریان را می‌توان با افزایش حداکثر مبلغ پرداخت تمدید کرد.

زمان پایان = (حداکثر مبلغ پرداخت / نرخ جریان) + زمان شروع

موجودی جریان یافته = نرخ جریان * (زمان فعلی - زمان شروع)

3. جریان‌های با اقساط

این قانون برای جریان‌هایی با مبلغ ثابت بزرگ قابل اجراست. علاوه بر این، با این قانون، تعداد اقساط می‌تواند به صورت تصادفی تنظیم شود و جریان نقدینگی دیگر اشغال نخواهد شد.

باید توجه داشت که مبلغ منتقل شده از طریق یک جریان، مبلغ واقعی نیست و ما این پرداخت‌های مداوم را در هر بلاک نخواهیم دید. آنچه از طریق یک جریان منتقل می‌شود "موجودی جریان یافته" است که مبلغی است که فرستنده یا گیرنده در یک نقطه خاص در پروتکل پرداخت جریانی مالک آن است. علاوه بر این، فرستنده/گیرنده می‌تواند قبل از پایان جریان در هر زمان آن را پایان دهد و موجودی جریان یافته را در آن زمان با برداشت دریافت کند.

III. مرور کلی پروژه‌های پرداخت جریانی

در این فصل، چهار پروژه پرداخت جریانی موجود در بازار را از نظر شبکه مستقر، چارچوب فنی، ویژگی‌های محصول و فرآیند تعاملی معرفی خواهیم کرد.

1. Sablier

Sablier، قدیمی‌ترین پروتکل پرداخت جریانی، در 14 دسامبر 2019 راه‌اندازی شد. طبق داده‌های DeFi Pulse، ارزش کل قفل شده (TVL) Sablier در پایان مارس 2022 به 158 میلیون دلار رسید و در نوامبر 2021 به اوج 800 میلیون دلار رسید. بیشتر TVL از پروتکل‌هایی می‌آید که از Sablier برای آزادسازی توکن‌ها استفاده می‌کنند. با Sablier، پروژه‌ها می‌توانند توکن‌ها را به طور خودکار آزاد کنند و گیرندگان می‌توانند به راحتی توکن‌ها را دریافت کنند.

(منبع: DeFi Pulse)

شبکه‌های اصلی که توسط Sablier پشتیبانی می‌شوند شامل اتریوم، آربیتروم، آوالانچ، BSC، اپتیمیسم و پالیگان هستند. همچنین از شبکه‌های تست مانند گورلی، کوان و رینکبی نیز پشتیبانی می‌کند. این پروتکل طیف گسترده‌ای از پرداخت‌های توکن را در این شبکه‌ها پشتیبانی می‌کند که شامل استیبل‌کوین‌های اصلی متصل به دلار آمریکا، استیبل‌کوین‌های متصل به سایر ارزهای فیات، دارایی‌های Wrapped و همچنین برخی توکن‌های بومی در شبکه است.

Sablier دارای رابط کاربری خوب طراحی شده و عملیات ساده است. این پروتکل رابط‌های عملیاتی جداگانه‌ای برای فرستندگان و گیرندگان فراهم می‌کند ( https://pay.sablier.finance/ و https://app.sablier.finance/ ). هنگام ایجاد یک پرداخت جریانی، فرستنده فقط باید نوع توکن، مبلغ کل، آدرس گیرنده و مدت زمان (از 1 ساعت تا 20 سال) را وارد کند. در طول این فرآیند، هزینه‌ها شامل هزینه گاز و هزینه پلتفرم (بخشی از توکن‌ها که از جریان کسر می‌شود) است. پس از ایجاد قرارداد، یک لینک اشتراک‌گذاری اطلاعات در وب‌اپ Sablier ظاهر می‌شود که فرستنده را به صفحه‌ای هدایت می‌کند که در آن می‌تواند اطلاعاتی مانند مقدار توکن جریان یافته، زمان باقی‌مانده و همچنین مقدار برداشت از سوی گیرنده را مشاهده کند. او همچنین می‌تواند روی "Links" کلیک کند تا به اکسپلورر بلاکچین برود و اطلاعات بیشتری درباره تراکنش را مشاهده کند. علاوه بر این، فرستنده می‌تواند روی "Cancel" کلیک کند تا تراکنش را خاتمه دهد. اگر جریانی قبل از زمان پایان تعیین شده لغو شود، پولی که جریان یافته همچنان متعلق به گیرنده است و سپرده‌های باقی‌مانده به فرستنده بازگردانده می‌شود.

در مورد جریان فوق، رابط گیرنده شبیه به رابط فرستنده است و تنها تفاوت این است که گیرنده می‌تواند روی دکمه "Withdraw" کلیک کند تا مبلغی را که جریان یافته برداشت کند. گیرنده باید پول را برداشت کند تا به کیف پول او منتقل شود؛ در غیر این صورت، وجوه در پروتکل Sablier باقی می‌ماند.

(منبع: وب‌سایت رسمی Sablier)

Sablier در جولای 2021 توسط Hifi Finance خریداری شد و هنوز هیچ توکنی منتشر نکرده است.

2. Superfluid

Superfluid در طول "جنون ایردراپ" توجه زیادی را به خود جلب کرد و یکی از وظایف RabbitHole نیز بود. در ابتدا، Superfluid فقط در Polygon و xDAI (Gnosis Chain) لیست شده بود. اکنون، در Arbitrum و Optimism نیز مستقر شده است. در مورد شبکه‌های تست، Superfluid از Arbitrum Rinkeby، Avalanche Fuji، Goerli Testnet، Kovab Testnet، Optimism Kovab، Polygon Mumbai، Rinkeby Testnet و Ropsten Testnet پشتیبانی می‌کند.

چارچوب Superfluid عمدتاً شامل اجزای زیر است:

(1) چارچوب توافق سوپر

سوپر اگریمنت (Super Agreement) سنگ بنای سوپرفلوید است که به آن اجازه می‌دهد گسترش یافته و ویژگی‌های جدیدی اضافه کند. این همچنین کلید پرداخت LEGO است. سوپر اگریمنت از یک قرارداد میزبان و چندین قرارداد توافق‌نامه تشکیل شده است. یک قرارداد توافق‌نامه باید در لیست تأیید شده باشد؛ در غیر این صورت، قرارداد میزبان کد توافق‌نامه را اجرا نخواهد کرد.

به طور دقیق‌تر، سوپرفلوید اکنون دارای دو توافق‌نامه است: 1) توافق‌نامه جریان ثابت (CFA)، که به توکن‌ها اجازه می‌دهد از کیف پول کاربر خارج شوند؛ 2) توافق‌نامه توزیع فوری (IDA)، که به کاربر اجازه می‌دهد توکن‌ها را در یک تراکنش به چندین گیرنده ارسال کند. استفاده مستقل یا ترکیبی از این دو توافق‌نامه طیف گسترده‌ای از سناریوهای کاربردی را امکان‌پذیر می‌کند. علاوه بر این، جامعه سوپرفلوید در حال بررسی توافق‌نامه‌های نوآورانه و کاربردی بیشتری است.

(2) چارچوب سوپر توکن

سوپر اگریمنت‌ها "قوانین" رفتار یک سوپر توکن را تعیین می‌کنند. دو نوع سوپر توکن وجود دارد: 1) توکن سوپر رپر (نسخه رپ شده توکن‌های ERC20)، و 2) توکن سوپر سفارشی (توکن‌های بدون دارایی پایه). نوع اول با نسبت 1:1 از طریق پروتکل سوپرفلوید رپ می‌شود (و متعاقباً در هر زمان با نسبت 1:1 قابل بازخرید است)، و نوع دوم از طریق سوپرفلوید صادر شده و با ERC777 و ERC20 سازگار است.

چارچوب توکن سوپرفلوید دارای ویژگی‌های زیر است:

استاندارد توکن ERC777 گسترش یافته: توکن‌هایی که می‌توانند به رویدادهای خاص با استفاده از کال‌بک‌ها واکنش نشان دهند؛
قابلیت‌های دسته‌ای: کاربران می‌توانند چندین کار را در یک تراکنش انجام دهند؛
متا-تراکنش‌ها: این امکان را فراهم می‌کند که در تراکنش‌ها، یک شخص داده‌ها را خارج از زنجیره ایجاد و امضا کند و شخص دیگری که گس را پرداخت می‌کند آن را اجرا کند.

(3) چارچوب سوپر اپ

یک سوپر اپ می‌تواند توافق‌نامه‌ها را "مدیریت" کرده و به تغییرات پاسخ دهد. این جایی است که توسعه‌دهندگان می‌توانند منطق/رفتار سفارشی خود را بنویسند. به طور خاص، سناریوهایی که شامل فراخوانی توافق‌نامه‌ها می‌شوند عبارتند از:

اگر فرستنده شروع به جریان توکن به قرارداد کند، سپس توکن دیگری (مانند توکن‌های رپ شده) به طور خودکار با استفاده از CFA به جریان برمی‌گردد.
اگر تیم پروژه توکن‌ها را آزاد کند، سپس IDA توکن‌ها را بین همه سرمایه‌گذاران توزیع خواهد کرد.

به طور کلی، ارزش واقعی سوپرفلوید این است که به طور موثر دو مشکل را برطرف می‌کند: دشواری‌های مدیریت کلید و هزینه‌های گس گران. علاوه بر این، پروتکل یک شبکه جدید قابل ترکیب و مقیاس‌پذیر از جریان‌های ارزش ایجاد کرده است که جذابیت فضای بلاکچین را نشان می‌دهد.

در سوپرفلوید، قبل از ایجاد پرداخت جریانی، کاربر (فرستنده) باید ابتدا توکن‌های موجود در کیف پول خود را رپ کند یا توکن‌های سفارشی ایجاد کند. سپس، فرستنده باید اطلاعات خاصی را وارد یا انتخاب کند، از جمله آدرس گیرنده، نوع توکن و نرخ جریان (یک‌باره، روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه). باید توجه داشت که یک بافر از تمام جریان‌ها، به جز پرداخت یک‌باره، نگه داشته خواهد شد. بافر هنگامی که کاربر جریان را می‌بندد برگردانده می‌شود یا زمانی که موجودی توکن صفر است کسر خواهد شد. نوع جریان سوپرفلوید با نرخ جریان ثابت است. تا زمانی که موجودی توکن حساب سوپرفلوید صفر نشود، جریان ادامه خواهد داشت تا زمانی که فرستنده یا گیرنده آن را لغو کند. توکن‌های دریافت شده توسط گیرنده نیز سوپر توکن هستند که تنها پس از آنرپ شدن در کیف پول نمایش داده خواهند شد.

سوپرفلوید که مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران نهادی قرار گرفته است، در جولای 2021 اعلام کرد که 9 میلیون دلار سرمایه اولیه دریافت کرده است، با مشارکت سرمایه‌گذارانی از جمله Multicoin Capital، Delphi Digital و DeFiance Capital.

تحقیقات CoinEx: لگوی پرداخت: مروری بر پروژه‌های پرداخت جریانی (I)