بیش از یک سال از رونق NFT در سال 2021 می‌گذرد. طبق گزارش NFTGO، ارزش بازار NFTها در مارس 2022 به اوج خود یعنی 36.8 میلیارد دلار رسید. با سرد شدن بازار، حجم معاملات و ارزش بازار NFTها شروع به کاهش کرد. این نوآوری رمزارزی تأثیر خود را فراتر از جامعه کریپتو گسترش داد و بازار بزرگی را ایجاد کرد که منجر به ترکیب NFTها و DeFi نیز شد. بازار شاهد ظهور پلتفرم‌های وام‌دهی NFT، تجمیع‌کننده‌های NFT و بازارهای مشتقه NFT بود که دومین ظهور DeFi Lego را با قابلیت NFTها رقم زد. با این حال، این سوال مطرح می‌شود که آیا این محصولات برای پاسخگویی به نیازهای واقعی بازار ساخته شده‌اند و آیا یک گزاره نادرست را ایجاد کرده‌اند که فاقد ارزش برای مشارکت در بازار است. امروز، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا NFT-fi یک روند امکان‌پذیر است و آیا مورد تأیید بازار قرار خواهد گرفت.

شکل 1: ارزش بازار و حجم معاملات NFTها

منبع: nftgo.com

تا تاریخ 1 ژوئن 2022

امروزه راه‌حل‌های نقدینگی NFT و محصولات ساختاریافته NFT متعددی در بازار وجود دارد:

1. خردسازی NFT: توکن‌های FT (مانند توکن‌های ERC20) که با تقسیم مالکیت NFTهای ارزشمند منتشر می‌شوند. پروژه‌های خردسازی NFT شامل Fractional.art، NFTX و غیره هستند.

2. بازارهای وام‌دهی NFT: دارندگان می‌توانند با وثیقه‌گذاری NFTهای خود، بدون فروش آنها وام‌های کوتاه‌مدت دریافت کنند. بازارهای برجسته وام‌دهی NFT شامل BendDAO، NFTfi و Drops DAO هستند.

3. اجاره NFT: دارندگان با اجاره دادن NFTها به کاربران نیازمند، اجاره‌بها دریافت می‌کنند. پروژه‌های اجاره NFT شامل Double، reNFT و غیره هستند.

4. تجمیع‌کننده‌های NFT: این تجمیع‌کننده‌ها، مانند Gem.xyz، داده‌های معاملات چندین صرافی NFT را گرد هم می‌آورند، بهترین قیمت معامله NFT را به صورت یکجا به دست می‌آورند و نقدینگی و گزینه‌های بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کنند.

5. مشتقات NFT: مشتقات NFT شامل آپشن‌های NFT مانند Putty و همچنین قراردادهای آتی دائمی NFT مانند NFTprep هستند.

این پروژه‌ها تلاش‌های اولیه برای ترکیب NFTها و DeFi هستند. به طور خاص، پروژه‌های خردسازی NFT و تجمیع‌کننده‌های NFT به مشکلات نقدینگی ضعیف NFT و آستانه بالای بازار می‌پردازند. بازارهای وام‌دهی NFT و پروژه‌های اجاره NFT نیز بر بهبود نقدینگی و بهره‌وری سرمایه NFT تمرکز دارند. در همین حال، مشتقات NFT محصولات ساختاریافته پیچیده‌تری هستند که برای بهبود بهره‌وری سرمایه ساخته شده‌اند. با این حال، این پروژه‌ها به دلیل محدودیت‌هایی در منطق زیربنایی NFT و فضای توسعه، نتوانسته‌اند به پذیرش گسترده دست یابند. در ادامه، به بررسی نیازهای واقعی و گزاره‌های نادرست NFTها خواهیم پرداخت.

نیازهای واقعی

1. بهره‌وری سرمایه NFTها باید بهبود یابد، به طوری که دارندگان بتوانند در صورت کمبود نقدینگی، NFTهای خود را وثیقه کرده و نقدینگی جزئی دریافت کنند.

2. مشکل نقدینگی NFTها باید برطرف شود تا دارندگان بتوانند به سرعت NFTهای خود را خرید و فروش کنند.

گزاره‌های نادرست

1. آیا بهره‌وری سرمایه NFTها افزایش یافته است؟

مشکل بهره‌وری سرمایه NFTها را می‌توان از دو جنبه بررسی کرد:

1) کاربران نیاز دارند به سرعت NFTها را خرید و فروش کنند و تکرار معاملات نباید تحت تأثیر نقدینگی ضعیف NFTها قرار گیرد؛

۲) کاربران باید بتوانند به سرعت NFT های خود را با نقدینگی معاوضه کرده و برای مقاصد دیگر وجه نقد دریافت کنند. در مورد توکن‌های FT، بهره‌وری سرمایه را می‌توان از طریق استیکینگ، اهرم و غیره بهبود بخشید. با این حال، در بازار NFT، تنها چند راه برای بهبود بهره‌وری سرمایه کاربران وجود دارد. علاوه بر این، ترکیب امور مالی با NFT به طور قابل توجهی هزینه یادگیری را افزایش می‌دهد. در حال حاضر، اکثر دارندگان NFT همچنان به استراتژی "ارزان بخر و گران بفروش" متکی هستند. علاوه بر این، اکثر این دارندگان کاربران هدف پروژه‌های وام‌دهی NFT نیستند زیرا فقط NFT های بلوچیپ با نقدشوندگی مناسب و اجماع ارزش پذیرفته می‌شوند.

از نظر مقیاس کلی بازار، اکثر کاربران توسط بازارهای ثانویه و تجمیع‌کننده‌هایی با آستانه عملیاتی پایین جذب شده‌اند و بهبود قابل توجهی در بهره‌وری سرمایه نداشته‌اند. همانطور که در شکل ۲ نشان داده شده است، تعداد آدرس‌های جدید Genie و Gem، دو تجمیع‌کننده NFT، با افزایش مداوم همراه بوده و تراکنش‌های روزانه به طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. با این حال، از آنجا که حجم معاملات و تعداد تراکنش‌های این دو به دلیل شرایط راکد بازار NFT ها آسیب دیده است، Genie و Gem هنوز به حداکثر پتانسیل خود برای بهبود بهره‌وری سرمایه NFT ها نرسیده‌اند.

شکل ۲: آدرس‌های جدید و تراکنش‌های تجمیع‌کننده‌های NFT

منبع: Dune @sohwak

بیایید به بهره‌وری سرمایه پروژه‌های وام‌دهی اصلی بپردازیم. BendDAO یک بازار وام‌دهی مبتنی بر مدل استخر نقدینگی است که در آن دارندگان می‌توانند پس از وثیقه‌گذاری NFT های بلوچیپ خود، از استخر ETH قرض بگیرند. به دلیل نوسانات اخیر بازار، مقدار زیادی از سپرده ETH در استخر نقدینگی BendDAO برداشت شده که منجر به کاهش عرضه ETH شده است. با این حال، وام‌های ETH در حدود 19,000 ETH باقی مانده‌اند، در حالی که عرضه MA14 در حدود 46,000 است. بنابراین، می‌توانیم تخمین بزنیم که بهره‌وری سرمایه BendDAO حدود 41% است.

شکل ۳: بهره‌وری ETH در Bend

منبع: Dune@cgq0123

توجه: MA14 به میانگین متحرک در 14 روز اشاره دارد، در حالی که MA7 نشان‌دهنده میانگین متحرک در 7 روز است

NFTfi یک بازار وام‌دهی مبتنی بر مدل P2P است. مقدار، نرخ بهره و مدت زمان وام‌ها در NFTfi به طور مشترک توسط تأمین‌کنندگان نقدینگی و وام‌دهندگان NFT تعیین می‌شود که از نظر نرخ وام انعطاف‌پذیرتر است. تعداد وام‌های ماهانه ارائه شده از طریق NFTfi از 21 مورد در می 2020 به بیش از 2,000 مورد در می 2022 افزایش یافت، و حداکثر مبلغ وام ماهانه به 27.52 میلیون دلار (مارس 2022) رسید، اما این رقم تنها 1% از ارزش بازار NFT های بلوچیپ (طبق گزارش NSN-BlueCHIP 10) را تشکیل می‌داد.

شکل ۴: حجم وام ماهانه NFTfi بر اساس تعداد/ارزش

منبع: Dune@gideontay

JPEG'd نیز یک پروتکل وام‌دهی مبتنی بر مدل P2P است و در حال حاضر فقط وام‌دهی با وثیقه برای Cryptopunks، EtherRocks، BAYC و MAYC را ارائه می‌دهد. پس از استیک کردن NFT، دارندگان PUSD، یک استیبل کوین که توسط پروتکل از استخر تأمین می‌شود، دریافت خواهند کرد. علاوه بر این، JPEG'd دارای محدودیت بهره‌وری سرمایه 32% در وام‌دهی است.

البته پلتفرم‌های مشتقات NFT در مراحل اولیه دیگری نیز وجود دارند، اما آنها هیچ محصول بالغی را معرفی نکرده‌اند، بنابراین ما نمی‌توانستیم استفاده از سرمایه آنها را تحلیل کنیم. با این حال، قابل پیش‌بینی است که چنین مشتقات NFT با هزینه‌های یادگیری بالاتری همراه خواهند بود زیرا محصولاتی هستند که برای معامله‌گران حرفه‌ای با اشتهای ریسک بیشتر طراحی شده‌اند. از این رو، پتانسیل رشد آنها در بازار فعلی NFT محدود است.

2. قیمت‌گذاری دارایی و ریسک‌های نقدشوندگی

قیمت‌گذاری NFTها آنقدر مورد بحث قرار گرفته که اکنون به یک کلیشه تبدیل شده است. مردم نگران این مسئله هستند زیرا نوسانات قیمت NFTها، وام‌دهی یا مشتقات NFT را در معرض ریسک‌های نقدشوندگی قرار می‌دهد. با کاهش قیمت NFTها در دوره اخیر، BendDAO چندین حراج نقدشوندگی را آغاز کرده است.

اگرچه اکثر پروتکل‌های وام‌دهی از وثیقه‌گذاری بیش از حد استفاده می‌کنند، اما در مواجهه با نوسانات شدید قیمت، بسیاری از NFTها نقد شده و در بازارها فروخته می‌شوند. این امر همراه با نقدشوندگی ضعیف NFTها، ممکن است منجر به فروش هراس‌آمیز شود که باعث ایجاد مارپیچ‌های نزولی قیمت می‌شود و در نهایت وام‌ها را به بدهی‌های معوق تبدیل می‌کند.

قیمت‌گذاری NFTها تحت تأثیر عوامل متعددی است. علاوه بر این، به راحتی قابل دستکاری است. به عنوان مثال، دارندگان بزرگ می‌توانند عمداً قیمت کف را افزایش داده و سپس NFTها را عمداً نقد کنند، و یک NFT می‌تواند به دلیل هک یا حفره‌های قرارداد هوشمند دچار سقوط قیمت شود. علاوه بر این، قیمت‌گذاری NFT می‌تواند تحت تأثیر بسیاری از عوامل نامشهود نیز قرار گیرد. به عنوان مثال، قیمت یک NFT می‌تواند در صورتی که یک فرد مشهور ناگهان آن را در مقادیر زیاد خریداری کند یا اگر یک طرح ایردراپ جدید منتشر کند، افزایش یابد.

از آنجا که اکثر وام‌دهندگان نمی‌توانند ارزش ذاتی NFTهای خود را به درستی تخمین بزنند، در صورت دریافت وام یا استفاده از اهرم، در معرض نقدشوندگی قرار می‌گیرند. این یکی از دلایلی است که چرا وام‌دهی و مشتقات NFT پذیرش گسترده‌ای پیدا نکرده‌اند: دارندگان NFTهای درجه یک نگران هستند که در سناریوهای فوق متحمل ضرر شوند، به همین دلیل تمایلی به وثیقه‌گذاری NFTهای خود ندارند.

3. آیا دارندگان NFTهای درجه یک واقعاً به وام‌های NFT نیاز دارند؟

تمام بازارهای وام‌دهی NFT بر NFTهای درجه یک تمرکز دارند، اما اکثر دارندگان NFTهای درجه یک نیاز چندانی به وام ندارند. در ابتدا، چنین دارندگانی بیشتر به مالکیت NFTهای خود اهمیت می‌دهند، درست مانند میلیاردرهایی که از کلکسیون‌های خود به عنوان وثیقه برای وام استفاده نمی‌کنند. دوم اینکه، وام‌های NFT با ریسک‌های ناشناخته‌ای همراه هستند و بسیاری از دارندگان NFTهای درجه یک پس از سنجش ریسک‌ها در برابر مزایا، از درخواست چنین وام‌هایی خودداری می‌کنند. سوم، درخواست وام‌های NFT با هزینه‌های یادگیری بالایی همراه است و هر کاربری نمی‌تواند اصول پشت چنین وام‌هایی را درک کند.

بیایید پایگاه کاربری پروژه‌های اصلی وام‌دهی NFT را مقایسه کنیم. تا 15 ژوئن، حدود 2.4 میلیون دارنده در بازار NFT وجود دارد که از این تعداد 27,833 نفر دارنده NFTهای درجه یک هستند (کاربری که حداقل یک NFT درجه یک داشته باشد به عنوان دارنده NFT درجه یک محسوب می‌شود)، طبق آمار NFTGO. 771 وام‌گیرنده در BendDAO، 1,038 نفر در NFTfi و 51 نفر در Arcade وجود دارند. از آنجایی که کاربران باید قبل از درخواست وام، NFTهای خود را سپرده‌گذاری/وثیقه‌گذاری کنند، می‌توانیم همه این وام‌گیرندگان را دارندگان NFTهای درجه یک در نظر بگیریم. بنابراین مشخص است که اکثر دارندگان NFTهای درجه یک، کاربران بازارهای وام‌دهی NFT نیستند.

شکل 5: وام‌گیرندگان و سپرده‌گذاران Bend ETH

منبع: Dune@cgq0123

4. آیا پروژه‌های NFT-fi می‌توانند با همان مشوق‌های قدیمی کاربران را حفظ کنند؟

پروژه‌های وام‌دهی یا مشتقات همچنین وظیفه بهبود نقدینگی پروتکل را بر عهده دارند. اکثر این پروژه‌ها در زمان راه‌اندازی، توکن‌های بومی را به عنوان مشوق برای جذب دارندگان NFT و سپرده‌گذاران ارائه می‌دهند. از این نظر، این پروژه‌ها شبیه به پلتفرم‌های استخراج نقدینگی DeFi هستند که با APY بالا سفته‌بازان را جذب می‌کنند. با این حال، مشکل این است که اگر APY کاهش یابد، آنها قادر به حفظ چنین نقدینگی نخواهند بود. جذب کاربران با مشوق‌های توکن همان رویکرد قدیمی است. اگرچه این استراتژی می‌تواند در ابتدا پایگاه کاربری بزرگی ایجاد کند، اما هیچکس نمی‌داند آیا پروتکل می‌تواند کاربران را حفظ کند یا خیر.

به عنوان مثال، زمانی که پروژه BendDAO برای اولین بار راه‌اندازی شد، توکن‌های BEND را به کاربرانی که NFT‌های معتبر و ETH سپرده‌گذاری کرده بودند، ایردراپ کرد. همچنین از BEND به عنوان یارانه در پرداخت سود استفاده می‌کند. با این حال، با کاهش قیمت BEND، نرخ بهره کاهش یافت که باعث کند شدن نرخ رشد کاربران جدید شد.

بنابراین، جذب کاربران با APY بالا تنها گام اول است. برای حفظ کاربران جدید، آنها باید مکانیزم‌های وام‌دهی را بیشتر بررسی کنند، مسئله قیمت‌گذاری اوراکل را حل کنند و ریسک‌های نقد شدن را کاهش دهند. پروژه‌ها باید محصولات انعطاف‌پذیرتری را در حین گسترش دامنه وام‌دهی NFT توسعه دهند. در نهایت، آنها می‌توانند بررسی‌های ریسک را ارائه دهند، هزینه یادگیری را کاهش دهند و تجربه‌های کاربری رضایت‌بخش‌تری را ارائه کنند.

نتیجه‌گیری

تکامل از NFT به NFT-fi فرآیندی است که در آن یک بازار از مرحله نوزادی به مرحله بلوغ می‌رسد. با این حال، این فرآیند ناگزیر مملو از تردیدها، دام‌ها و مشکلات است. همانطور که پروژه‌های NFT-fi به دنبال برآورده کردن نیازهای واقعی هستند، باید با تردیدهایی مواجه شوند که ادعاهای نادرست مطرح می‌کنند. بازار NFT امروز مانند کودکی تازه متولد شده است که نیاز به رشد و مقابله با چالش‌ها دارد. اگرچه NFT-fi ممکن است تلاشی بزرگ باشد، اما هنوز راه درازی در پیش است و پروژه‌های NFT-fi باید به کاوش منطق زیربنایی خود برای کسب شناخت بازار ادامه دهند.

تحقیقات CoinEx: از NFT تا NFT-fi: نیازهای واقعی یا ادعاهای کاذب؟