Eşler Arası Ağ Açıklaması

Eşler Arası (Peer-to-Peer) ağ nedir?

Eşler arası ağ, kaynakları merkezi olmayan bir şekilde paylaşmayı amaçlayan iki veya daha fazla bilgisayarın (cihazın) birbirine bağlanmasıdır. Eşler arası ağlar, iki veya daha fazla bilgisayarın merkezi bir sunucu kullanmadan doğrudan kendi aralarında kaynak ve dosya paylaşımı yapmasına olanak tanır.

P2P ağlarında merkezi yöneticiler veya düzenleyici kurumlar olmadığı için eşler eşit ayrıcalıklı ağ katılımcılarıdır. Eşler arası ağ modelinde, tüm eşler aynı güç ve sorumluluklara sahiptir. Eşler arası (P2P) ağdaki her eş, hem istemci hem de sunucu rollerini üstlenir. Ağ sistemindeki eşler kaynak gönderir ve alır.

Eşler arası ağ modeli, Haziran 1999'da Shawn Fanning adlı Amerikalı bir üniversite öğrencisi tarafından uygulandığında ana akım haline geldi. Shawn, Napster adlı bir müzik paylaşım hizmeti geliştirdi. Napster tarafından sağlanan merkezi bir dizin sunucusu sayesinde kullanıcılar şarkı adına veya sanatçının adına göre müzik arayabiliyordu.

Eşler Arası ağ nasıl çalışır?

Eşler arası ağ, eşit düğümlerin aynı anda diğer düğümler için hem "istemci" hem de "sunucu" olarak hizmet verebileceği fikri üzerine kurulmuştur. Bu ağ yapılandırma modeli, iletişimin genellikle merkezi bir sunucuya gidip geldiği istemci-sunucu modelinden farklıdır.

P2P ağları, merkezi olmayan yapıları nedeniyle daha güçlüdür ve bu da istemci-sunucu tabanlı sistemlerde ortaya çıkan potansiyel tek arıza noktasını ortadan kaldırır. Daha fazla eş (düğüm) eklendikçe sistemin genel kapasitesi artar, sisteme olan talebi artırır ve arıza olasılığını azaltır. Bir eş düzgün çalışamadığında ağ tehlikeye girmez veya zarar görmez.

Buna karşılık, tipik bir istemci-sunucu modelinde istemciler kaynaklarını sistemle paylaşmaz; yalnızca talepleri paylaşılır. Bu senaryoda, daha fazla kullanıcı sisteme kaydoldukça, her kullanıcıyı desteklemek için daha az kaynak kullanılabilir hale gelir ve merkezi sunucu çökerse ağ durma noktasına gelir.

Eşler arası ağ modelinin temel özelliği nedir?

Merkeziyetsizlik, insanların veri, kaynak ve hizmet paylaşım şeklini devrimleştiren eşler arası (P2P) ağ modelinin bir özelliğidir. Merkeziyetsizlik, kullanıcıların merkezi bir sunucu veya veritabanına ihtiyaç duymadan doğrudan birbirleriyle etkileşime girmelerini mümkün kılar. Bu modelin artan gizlilik, düşük maliyetler ve gelişmiş güvenilirlik gibi birçok avantajı vardır.

Merkezi olmayan bir sistemde, ağ birden fazla bilgisayara dağıtılır ve her düğüm kendi verilerini korumaktan sorumludur. Bu, veriler birden fazla konumda depolandığı için hiçbir düğümün devre dışı bırakılamayacağı veya tehlikeye atılamayacağı anlamına gelir. Bu aynı zamanda bilgisayar korsanlarının bilgilere erişmesini de zorlaştırır, çünkü bunu yapabilmek için ağdaki her düğüme erişim sağlamaları gerekir.

Merkeziyetsizlik ayrıca kullanıcıların birbirleriyle bağlantı kurmasını ve kaynak paylaşmasını kolaylaştırır. Bu, dosya paylaşımı, ses ve video akışı ve çevrimiçi oyun gibi uygulamalar için idealdir. P2P modeli ayrıca kullanıcıların dünyanın herhangi bir yerinden verilere erişmesine ve çeşitli hizmet ve uygulamalardan yararlanmasına olanak tanır.

Blok zincirinde eşler arası ağ nedir?

Blok zinciri, eşler arası ağ ve kriptografi tarafından desteklenir. Blok zincirinin ilk uygulaması olan Bitcoin, "kriptografik bir protokol üzerinde çalışan eşler arası bir ödeme ağı" olarak tanımlanmıştır. Bitcoin blok zinciri ağ protokolü, eşlerin (düğümlerin) eşler arası ağı sürdürmesine, kaynakları paylaşmasına ve işlem bloklarını doğrulamasına olanak tanır.

Merkezi bir otorite bir blok zinciri eşler arası ağını yönetmez ve yalnızca eşler işlemleri doğrulayabilir. Bu, her zaman yolsuzluğa eğilimli olan merkezi bir otoriteye veya üçüncü tarafa güvenmeden şeffaflığı ve güveni artırır.

Bitcoin blok zincirindeki eşler, "iş ispatı" konsensüsü olarak adlandırılan bir mutabakat altında çalışır. Konsensüs, eşlerin eşler arası bir ağda çalıştığı bir anlaşma biçimidir. Eşler, işlem bloklarını doğrulayarak ve bunları blok zincirine ekleyerek ağı korurlar. Bu eşler (düğümler) aynı zamanda madenci olarak da bilinir.

Blok zinciri madencileri bazı kriptografik hesaplamaları çözer ve bu problemin cevabını ilk bulan madenci Bitcoin ile ödüllendirilir. Diğer madenciler daha sonra işlem bloğunu doğrular ve işlem bloğu blok zinciri ağına eklenir.

Blok zinciri verileri merkezi değildir, bu eşler arası model uygulamasıyla mümkün kılınmıştır. Blok zinciri verileri merkezi bir konumda depolanmaz. Blok zinciri verileri, ağın düğümlerinde (eşlerde) veya bilgisayarlarında saklanır. Her düğüm, öncelikle blok zinciri ağında gerçekleştirilen işlemlerden oluşan blok zinciri verilerinin bir kopyasına sahiptir. Sonuç olarak, sistem ağdaki her düğüm tarafından desteklenir.

Eşler arası ağın avantajları ve dezavantajları

Avantajlar

• P2P ağları, işlemleri daha erişilebilir, taşınabilir ve kullanıcılarının tam kontrolü altında yapar
• Bitcoin gibi P2P ağlarında, işlem ücretleri geleneksel üçüncü taraf para transferlerimize kıyasla nispeten ucuzdur
• Kolay ve nispeten hızlı dosya paylaşımı. Gelişmiş bir eşler arası ağ, uzun mesafelerde hızlı bir şekilde dosya paylaşabilir
• P2P ağları merkezi değildir, merkeziyetsizlik dağıtık defterler aracılığıyla mümkün kılınır ve bu, kaydedilen işlemi şeffaf, güvenli ve değiştirilemez hale getirir
• Bir bilgisayarın veya eşin arızalanması sistemin geri kalanını bozmaz
• P2P ağ modeli bir sunucu gerektirmez, bu nedenle bir sunucuyu sürdürmenin ek maliyeti yoktur

Dezavantajlar

• Dosyalar ve klasörler merkezi olarak yedeklenemez
• Ağ sisteminde merkezi bir otorite olmadığından, herhangi bir düzenleme yoktur
• P2P para transferi (blok zinciri) yoluyla hileli işlemler yapılabilir ve para aklama da gerçekleştirilebilir
• Çoğu P2P ağı, konsensüs nedeniyle ölçeklenebilirlik sorunu yaşar, ağ yükseltmeleri yapmak zordur
• Bitcoin gibi iş ispatı konsensüsü kullanan P2P ağları, işlemleri doğrulamada çok fazla enerji tüketir
• Çoğu P2P ağı birlikte çalışabilir değildir, bu nedenle blok zincirlerinin kaynakları paylaşması zordur